Żelazo pełni w organizmie wiele istotnych funkcji. To właśnie jego niedobór jest przyczyną zaburzeń organizmu, takich jak anemia. Jest ona często mylona ze spadkiem odporności, a nieleczona może nieść za sobą poważne konsekwencje. Jak rozpoznać niedobór żelaza w organizmie?
Anemia – ogólna charakterystyka
Anemia, zwana również niedokrwistością, prowadzi do zmniejszenia ilości hemoglobiny oraz liczby czerwonych krwi. Aż 80% wszystkich rodzajów anemii jest wynikiem niedoboru żelaza, a ten głównie spowodowany jest dietą ubogą w zielone warzywa i mięso, bądź dużą utratą krwi (np. w wyniku poważnych urazów i obrażeń lub obfitych menstruacji). Anemia może być również spowodowana skutkiem: nowotworów złośliwych, przewlekłych zakażeń grzybiczych, bakteryjnych i pasożytniczych oraz chorób reumatycznych. Przyczyną niedokrwistości może być także niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego.
Rola żelaza w organizmie
Żelazo pełni w organizmie wiele istotnych funkcji, między innymi:
- wchodzi w skład wielu istotnych białek: mioglobiny (w tkankach mięśniowych, pełni ważną funkcję w trakcie transportu tlenu), hemoglobiny (w krwinkach czerwonych);
- buduje centra aktywne licznych enzymów (cytochromy, katalaza, peroksydaza);
- zawarta w hemoglobinie cząsteczka żelaza wiąże cząsteczkę tlenu, która kolejno jest transportowana do poszczególnych narządów ciała;
- mięśnie potrzebujące tlenu, otrzymują go przy pomocy cząsteczki żelaza w mioglobinie;
- warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego;
- posiada właściwości przeciwutleniające, czyli pomaga walczyć z wolnymi rodnikami, które są odpowiedzialne za przedwczesne starzenie się skóry;
- wspiera utrzymanie odpowiednich funkcji życiowych i intelektualnych.
Diagnostyka niedoboru żelaza i związaną z nim anemią
Rozpoznanie niedoboru żelaza jest możliwe dzięki szczegółowemu wywiadowi oraz wykonaniu badań laboratoryjnych. Lekarz zaleca oznaczenie parametrów krwi (morfologii) i poziomu żelaza surowicy. W zależności od objawów zalecone może być również oznaczenie parametrów wątrobowych i nerkowych oraz określenie stężenia witamin. W razie potrzeby określa się przyczyny anemii i źródła krwawienia, wykonuje się badania ginekologiczne, USG jamy brzusznej oraz gastroskopię czy kolonoskopię.
Morfologia krwi obwodowej ukazuje informację o objętości i ilości krwinek czerwonych, płytek krwi oraz ilości krwinek białych. Badanie to umożliwia również określić stężenie hemoglobiny w surowicy krwi, jak i w samej krwince czerwonej.
