Świerzb jest schorzeniem zakaźnym spowodowanym przez świerzbowiec ludzki. Najwięcej zarażeń tą chorobą odnotowuje się w okresie jesiennym. Najbardziej narażone są osoby pracujące w dużych skupiskach bądź wśród dzieci.
Świerzb
Świerzb jest dolegliwością skórną wywołaną przez świerzbowiec ludzki, który zagnieżdża się w naskórku, a następnie tworzy kanaliki, w których samice świerzbowca składają jaja. Na świecie choruje ok. 300 mln osób rocznie, co stanowi 5 proc. ogólnej populacji. Na świerzb chorują nie tylko ludzie ale także zwierzęta. By zarazić się świerzbowcem musi wystąpić kontakt z osobą chorującą na tę chorobę. Świerzb jest to bardzo poważna choroba, którą należy leczyć.
Świerzb i jego objawy
Świerzbem zarazić się może każdy, niezależnie od wieku, płci czy statusu socjoekonomicznego. Drogą zarażenia jest najczęściej bezpośredni kontakt ze skórą osoby zarażonej, przede wszystkim kontakt seksualny, a także spanie w jednym łóżku czy noszenie tej samej odzieży.
Objawami są zapalenia skóry, dziury w skórze oraz zaczerwienienia. Zmiany skórne, które towarzyszą świerzbowi najczęściej pojawiają się w okolicach nadgarstka, palców czy tułowia. Częstym miejscem jego lokalizacji są także okolice pępka, pasa, a nawet zgięcia stawowe czy okolice brodawek sutkowych (u kobiet). U mężczyzn zdarza się zauważyć zmiany skórne w okolicach narządów płciowych (prącie, worek mosznowy), u kobiet na wargach sromowych, oraz na skórze przy kroczu.
U pacjentów cierpiących na świerzb pojawia się nieznośny świąd, który często lubi nasilać się w nocy, a charakterystyczne zmiany skórne to:
- grudki
- pęcherzyki
- krostki
- nory wydrążone w warstwie rogowej naskórka (tzw. nory świerzbowcowe)
Wymienione wyżej symptomy pojawiają się najczęściej w okresie 4 tygodni od zarażenia się świerzbem. Świerzb niestety lubi roznosić się na większe powierzchnie ciała. Dzieje się tak, ponieważ chory drapie zmiany i przenosi tym samym pasożyty w inne miejsca.
Przyczyny świerzbu
Jak już wyżej wspomniano kilka razy, świerzba powoduje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei). Okres wylęgania od kilku dni do 2-3 tygodni. Nasilenie dolegliwości występuje zwykle po 3-6 tygodniach od zakażenia. Świerzbowiec ludzki rozmnaża się w ludzkiej skórze, poza organizmem człowieka ginie w ciągu 2 dni. Najczęstsza jego pora atakowania przypada na noc lub podczas kąpieli.
Zarażenie świerzbem występuje zwykle na skutek bezpośredniego kontaktu z zainfekowaną skórą. Aby się nim zarazić potrzebny jest dłuższy kontakt z osobą chorą, ponieważ zwykłe podanie ręki raczej nie doprowadzi do zakażenia. Na chorobę narażone są szczególnie osoby współżyjące z chorym czy mieszkające z nim w jednym domu.
Na świerzba szczególnie narażone są małe dzieci w okresie przedszkolnym czy szkolnym, które w bardzo łatwy sposób mogą zarazić się podczas wspólnej zabawy z rówieśnikami. Wpływ ma również nie przestrzeganie higieny osobistej, o której maluchy często mają niewielkie pojęcie, dlatego warto uczyć dzieci od najmłodszych lat podstawowych zasad higieny.
Rozpoznanie dolegliwości
Wbrew pozorom rozpoznanie owej dolegliwości nie jest łatwe, ponieważ jej objawy, takie jak świąd czy zaczerwienienie skóry mogą wskazywać na wiele innych chorób skórnych. Dla świerzbu charakterystyczne jest tworzenie się tzw. przeczosów, które stanowią podstawę do wstępnego rozpoznania i skierowania pacjenta na dalsze badania. Istotne jest również przeprowadzenie małego wywiadu z pacjentem na temat objawów i swędzenia np. po kąpieli. Oprócz tego lekarz podczas wizyty bardzo dokładnie przygląda się zmianom chorobowym – obecność kanalików i nor w naskórku świadczy obecności świerzba.
Świerzb – leczenie
Diagnostyka odbywa się na podstawie rozpoznania objawów klinicznych (świąd, obecność nor i przeczosów) i rozpoznaniu świerzbu w badaniu dermatoskopowym. Długość terapii i rodzaj zastosowanych leków zależy od:
- stopnia nasilenia choroby
- wieku i stanu zdrowia pacjenta
- dodatkowych okoliczności (np. ciąża)
Największą skuteczność w zwalczaniu świerzbu przypisuje się preparatom z permetryną!
W leczeniu stosuje się także:
- maści siarkowe (dzieci do 4 lat, kobiety w ciąży)
- benzoesan benzylu
- Crotamitone (łagodzi świąd)
