Coraz częściej słyszymy o chorobie jaką jest endometrioza. Złe samopoczucie, ogromny ból podczas miesiączki, to jedne z objawów które mogą świadczyć o tej chorobie. Czym jest endometrioza? Jak ją rozpoznać?
Endometrioza – co to za rodzaj choroby?
Endometrioza (endometriosis) – nazywana również gruczolistością błony śluzowej macicy. Do niedawna, ta choroba była mało znana, a także błędnie diagnozowana. Gruczolistość zewnętrzna jest schorzeniem, który objawia się wystąpieniem komórek endometrium poza wnętrzem macicy. Takie ogniska endometriozy najczęściej lokują się w:
- Narządach rozrodczych
- Pęcherzu
- Jelicie grubym
- Otrzewnej
- Przepona
- Skórze
- Płucach
- Pępku
- Opłucnej
- Osierdziu
Coraz częściej, diagnozuje się u kobiet endometriozę, jednak nadal nie wiadomo jak i dlaczego powstaje. Aktualnie szacuje się że 6-15% kobiet w wieku rozrodczym, zmaga się z tą nieprzyjemną chorobą.
Przyczyny oraz rodzaje endometriozy
Pomimo, niepełnych informacji dotyczących powstania endometriozy, wiadomo jednak że jest to choroba przewlekła. Wpływ na endometriozę mają:
- Hormony
- Geny
- Immunologia
- Środowisko
Dodatkowo, chorobę można sklasyfikować na 3 typy:
- Otrzewną
- Jajnikową
- Głęboko naciekającą
Przypuszczalna teorią, która może mieć wpływ na endometriozę jest wsteczne miesiączkowanie. Domniema się, iż podczas menstruacji, prócz prawidłowego wydalenia już złuszczonego endometrium, dochodzi również do wstecznej menstruacji. A dokładniej, do przemieszczenia się krwi menstruacyjnej z komórkami endometrium przez jajowody, aż do otrzewnej. Dzięki swojej zdolności do przeżywania w różnych warunkach, komórki endometrium namnażają się, tworząc duże skupiska endometriozy.
Teorie i ich rola w chorobie
Rozprzestrzenianie się komórek poprzez menstruacje wsteczną jest jednym z najprawdopodobniejszych wyjaśnień, ponieważ dotyczy aż 90% kobiet miesiączkujących. Jaką rolę mają inne teorie?
- Immunologiczna – podczas miesiączkowania, prócz krwi która jest wydalana poza organizm, pozostają również „resztki” które oczyszcza nasz organizm. Nieprawidłowe oczyszczenie organizmu, może prowadzić do przedostanie się komórek endometrium do nieodpowiedniej lokalizacji.
- Genetyczna – chociaż nie znaleziono genu który jest odpowiedzialny za chorobę, wiadomo jednak że genetyka ma znaczenie. W przypadku choroby którą zdiagnozowano u mamy czy siostry mamy większą szansę że my również będziemy zmagać się z tą dolegliwością.
- Środowiskowa – dieta ma duże znaczenie, jak ustalono, ograniczenie czerwonego mięsa może stanowczo zminimalizować ryzyko zachorowania.
- Hormonalna – występujące hormony w organizmie kobiety, mogą mieć wpływ na namnażanie i rozrostu komórek endometrium.
Objawy, diagnostyka i leczenie
My kobiety, wiemy jak bolesny potrafią być miesiączki. Oprócz bólu piersi, kręgosłupa czy podbrzusza, miewamy również migreny, złe samopoczucie. Objawem endometriozy jest natomiast ból miednicy, a także ból podczas stosunku. Oczywiście bóle w okolicy kręgosłupa, które bywają szczególnie nasilone, również powinny zaniepokoić. Problemy z płodnością, czy regularnym miesiączkowaniem powinny być zdiagnozowane. Postawienie prawidłowej diagnozy w przypadku tej choroby, jest niezwykle trudne. Występujące zmiany w miesiączkowaniu czy pojawiające lub znikające bóle mogą świadczyć o wielu chorobach. Na co szczególnie zwrócić uwagę:
- Bardzo bolesne miesiączki
- Obfite miesiączkowanie
- Bolesne stosunki
- Ból podczas oddawania moczu
- Ból dolnej części kręgosłupa
- Przewlekłe bóle brzucha i podbrzusza
- Nagminne wzdęcia
- Częste biegunki
- Krwawienie z okolic intymnych
Podczas wizyty u ginekologa, bardzo ważny jest dokładny wywiad lekarski. Każdy szczegół dotyczący bólu, zmiany miesiączkowania czy samopoczucia ma znaczenia. Następnie konieczne będzie wykonanie badania, za pomocą wziernika, USG dopochwowe oraz badanie palpacyjne. Aby potwierdzić diagnozę, oraz ewentualne nieprawidłowości które wystąpiły podczas badań, lekarz może zalecić rezonans magnetyczny lub laparoskopię. Leczenie endometriozy, opiera się na łagodzeniu skutków i nieprzyjemnych objawów. Wyróżniamy 2 rodzaje leczenia:
- Farmakologiczne – głównie stosuje się terapię hormonalną, przeciwzapalną oraz przeciwbólową.
- Operacyjne – zabieg głównie wykonywany laparoskopowo, polega na usunięciu zrostów w celu przywrócenia prawidłowej anatomii, a także usunięciu ognisk endometriozy. W bardzo zaawansowanym stadium, lekarz może zalecić usunięcie jajników i macicy, kawałka jelita grubego czy ściany pęcherza moczowego.
Jak rozpoznać zaawansowanie choroby?
Wprowadzono specjalną klasyfikację, która pomaga określić stopień zaawansowania. Jest to klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (ATMR), wyznacza ona 4 stopniową skalę.
- Stopień I (minimalny) – jak sama nazwa wskazuje są to minimalne zmiany, nieprzekraczające 5 mm
- Stopień II (łagodny) – zmiany które występują mają powyżej 5 mm, ognisko występują również w zagłębieniu odbytniczo-macicznym. W tym stopniu, występują torbiele a także widoczne zrosty.
- Stopień III (umiarkowany) – widoczne są spore zrosty na więzadłach szerokich, a także na strzępkach jajowodów, jajników, zagłębieniu odbytniczo-macicznym. Pojawiają się duże ogniska endometriozy.
- Stopień IV (ciężki) – najcięższa odmiana, w której macica jest nieruchoma, przyrośnięta w tyłozgięciu. Może być przyrośnięta również do jelit lub całkowicie przemieszczona. Ogniska pojawiają się w pęcherze moczowym, wyrostku robaczkowym, szyjce macicy a także pochwie. Występują bardzo duże zrosty.
Stopień zaawansowania choroby, nie jest adekwatny do odczuwanego bólu. Bywają sytuacje, gdzie stopień ciężki nie daje żadnych objawów bólowych, a stopień łagodny może utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Endometrioza – jak to wpływa na niepłodność?
Endometrioza pojawia się głównie u kobiet w wieku rozrodczym. Najczęściej, to ona jest przyczyną problemów z płodnością u kobiet. Rozpoznaje się ja nawet u połowy kobiet, które starają się o dziecko. Jednak zaobserwowano, iż usunięcie blizn, zrostów oraz torbieli zdecydowanie ma wpływ na poprawę płodności. Im wcześniej zdiagnozowany zostaje problem, tym większa szansa na zajście w ciąże.
Endometrioza, jest choroba która może być uciążliwa, natomiast nie jest choroba zagrażającą życiu, czy choroba nowotworową. Niestety, w przypadku tej dolegliwości, znacznie obniża się płodność. Jednak obecne metody leczenia, pomagają w miarę normalnie funkcjonować, a zastosowanie terapii hormonalnej znacznie zwalcza dolegliwości bólowe.
