Szafran to jedna z najdroższych i najbardziej wymagających roślin. Jego uprawa, wymaga wiele cierpliwości, a także szczególnej troski.
Szafran – co to za roślina ?
Szafran jest to roślina która rośnie w Azji. Natomiast jako pierwsi jej uprawę zaczęli Grecy. W dzisiejszych czasach coraz więcej państw zajmuje się jej uprawą. Szafran pozyskiwany jest z suchych pręcików krokusa. Kwiat krokusa ma zabarwienie jasnofioletowe, natomiast pręciki mają charakterystyczny czerwono-bordowy kolor, z małą ilością złotego odcienia. Jego smak określa się jako cierpki,a zapach przypomina skoszoną trawę.
Uprawa szafranu należy do jednej z najcięższych, ponieważ wymaga dużo cierpliwości, delikatności i uwagi. Ważną rolę odgrywa gleba, musi być wapienna a także bogata w próchnicę. Zbiory szafranu wykonuję się ręcznie, a w związku z tym taka praca wymaga dużo ostrożności oraz wytrzymałości. Kwiaty zazwyczaj zbiera się o świcie, następnym procesem jest wyjęcie znamion oraz suszenie oddzielonych elementów szafranu. Cały proces uprawy szafranu od zasadzenia do zbioru może trwać nawet 3 lata.
Szafran i jego właściwości oraz zastosowanie
Szafran ma wiele właściwości. Wszystkim głównie kojarzy się z przyprawą, jednak swoje zastosowanie znalazł w:
- Sztuce kulinarnej
- Medycynie
- Barwiarstwie
- Perfumiarstwie
- Kosmetyce
Związki szafranu w konkretnej dziedzinie
W dawnych czasach, szafran był używany głównie jako lek. Swoje zastosowanie znalazł jako środek leczniczy dróg moczowych, raka, astmy, czarnej ospy czy szkarlatyny. Zastosowano go również jako środek leczniczy, który wykorzystywano podczas problemów żołądkowych, sercowych, artretyzmu, krwawień. Uważany był również, jako afrodyzjak oraz antidotum na trucizny. Główną cenną substancją jest tymidyna.
Pojawiły się również pierwsze badania, dotyczące właściwości:
- antyrakowych
- antymutogennych
- immunomodulacyjnych
Szafran i jego zastosowanie w różnych dziedzinach
Szafran, ma również właściwości przeciwutleniające, czyli takie które opóźniają proces starzenia się. Takie właściwości dają środki safranalu i krocyny które znajdziemy w szafranie.
Dodatkowo, właściwości szafranu bardzo dobrze sprawdziły się w ośrodkowym układzie nerwowym. A konkretnie, posiada małe właściwości lecznicze w przypadkach łagodnej depresji. Zawartość serotoniny oraz dopaminy czyli hormonów szczęścia wpływa pozytywnie na nasz nastrój. Jednak nie należy szafranu łączyć z antydepresantami, ponieważ mogą wystąpić interakcje farmakologiczne(czyli może mieć wpływ na działanie leków). Spożywanie szafranu w bardzo dużej ilości może skutkować zagrożeniem życia.
W barwiarstwie szafran jest bardzo pożądany. Pomimo swojej wysokiej ceny, jest uznawany za bardzo dobry barwnik do tkanin. Jest o wiele bardziej trwały niż podobna kurkuma oraz krokosz. Dodatkowo, ma bogatą paletę intensywności kolorów. Znamiona-nitki, już w małej ilości potrafią nadać tkaninie jasno pomarańczowy lub żółty kolor. Przy większej ilości znamion można otrzymać bogaty bordowy odcień.
Zastosowanie w kuchni
Szafran jako przyprawa znalazł swoje zastosowanie u kucharzy z całego świata. Jest to bardzo droga przyprawa, ale bardzo specyficzna i aromatyczna. Charakterystyczny smak korzenny, piżmowy, a zarazem ostry i miodowy. Głównie określany jako gorycz. Aby wydobyć maksymalny smak i aromat, należy namoczyć przyprawę w wodzie, i dodać pod koniec gotowania. Należy pamiętać, że przyprawa jest bardzo intensywna w smaku, i wystarczy kilka znamion(niteczek) aby nadać wyrazisty smak potrawie. Dodany w zbyt dużej ilości, sprawi że potrawa stanie się gorzka i niezjadliwa.
Rola szafranu w organizmie
Szafran jest źródłem witamin oraz mikroelementów takich jak:
- Cynk
- Selen
- Potas
- Miedź
- Witaminy C oraz A
- Kwas foliowy
Przeciwwskazania stosowania szafranu
Szafran jest kategorycznie zabroniony dla kobiet w ciąży. Jego właściwości mogą spowodować poronienie. Nie ma jednoznacznym badań które zakazują stosowania u dzieci, ale jak wyżej wspomniano, zbyt duża dawka może spowodować zagrożenie życia. Szafran jest również silnym alergenem, dlatego warto wprowadzać go stopniowo do dań, aby wykluczyć ewentualne problemy alergiczne. Nie wolno spożywać więcej niż 20 gram/ na kilogram masy ciała. Spożycie większej ilości może zakończyć się nawet zgonem.
Ciekawostki szafranowe
- Cena szafranu to ok 30 tysięcy złotych za 1 kilogram
- Na kilogram szafranu potrzeba 150 tysięcy wartościowych znamion (pręcików, niteczek)
- Od ponad 5000 lat szafran ma swoje zastosowanie na świecie
- Szafran nie zawiera cukru
- Na hektar przypada ok 20 kilo przyprawy
